Nadciśnienie tętnicze jest przewlekłą chorobą, która dotyka coraz więcej ludzi na całym świecie. Szacuje się, że występuje ono u ponad 10,5 mln dorosłych Polaków, z czego tylko 2/3 jest zdiagnozowanych. Istotą tego schorzenia jest stale lub okresowo podwyższone ciśnienie tętnicze spowodowane zbyt intensywną pracą serca i/lub zwężeniem tętnic. Może być spowodowane czynnikami genetycznymi i środowiskowymi (tzw. nadciśnienie tętnicze pierwotne – ponad 90% przypadków), jak i przewlekłymi chorobami czy stosowanymi lekami (nadciśnienie tętnicze wtórne).
CZYNNIKI RYZYKA
Nadciśnienie tętnicze pierwotne może być spowodowane przez wiele różnych czynników. Zaliczamy do nich:
• Obciążenie rodzinne
• Wiek (starsi ludzie chorują zdecydowanie częściej, jednak zwiększenie liczby dzieci otyłych i z nadwagą powoduje, że odsetek chorych poniżej 18 roku życia rośnie)
• Nadwaga i otyłość
• Siedzący tryb życia
• Dieta ze zbyt dużą ilością soli
• Stres
Wtórne nadciśnienie tętnicze spowodowane jest m. in. przez:
• Choroby nerek
• Problemy hormonalne (choroby nadnerczy, tarczycy)
• Zespół obturacyjnego bezdechu sennego
• Alkohol
• Palenie tytoniu
• Przyjmowane leki (hormony, sterydy)
• Narkotyki
OBJAWY I DIAGNOSTYKA
Najczęściej chorzy nie zgłaszają żadnych dolegliwości, a chorobę rozpoznaje się przypadkowo podczas rutynowego badania lub w momencie wystąpienia powikłań. Zdarza się, że pacjenci zgłaszają bóle głowy, krwawienia z nosa, zaburzenia snu czy szybkie męczenie się.
Nadciśnienie tętnicze diagnozuje się na podstawie pomiarów ciśnienia wykonanych przez lekarza i samodzielnie przez pacjenta. Dodatkowo zleca się EKG, badania laboratoryjne krwi (morfologia, badanie poziomu cholesterolu) i badanie moczu.
LECZENIE
Leczenie nadciśnienia tętniczego jest przewlekłe. Istnieje kilka grup leków przepisywanych w terapii (m. in. leki moczopędne, rozszerzające naczynia), które mogą być stosowane pojedynczo lub w połączeniu ze sobą. Bardzo ważnymi aspektami leczenia są również: zmiana trybu życia na bardziej aktywny, zmniejszenie masy ciała, ograniczenie spożycia soli i używek, techniki relaksacyjne mające na celu zredukowanie stresu, a także edukacja pacjenta i jego bliskich na temat choroby.
W terapii istotne jest, aby pacjent 2-3 razy dziennie samodzielnie prowadził pomiary ciśnienia tętniczego i zapisywał je w specjalnie do tego celu stworzonym zeszycie, który będzie przynoszony na kontrole. Umożliwi to lekarzowi dokładniejszy wgląd w stan zdrowia chorego i lepsze dopasowanie leków.
W związku ze złożonością przyczyn, objawów i powikłań choroby pacjenci powinni być objęci kompleksową opieką ze strony wielu specjalistów, takich jak: kardiolog, nefrolog, endokrynolog, psychoterapeuta i dietetyk.
Nieleczone nadciśnienie tętnicze może prowadzić do udaru mózgu, zawału serca, niewydolności nerek i zmian w naczyniach siatkówki.